عوامل کاهش فشار قبر در احادیث و روایات...

۱ - نماز شب : امام رضا (ع) فرمودند : « کسی که نماز شب بخواند ٬ و در قنوت نماز « وِتْر » هفتاد بار استغفار کند « اُجِیرَ مِنْ عَذابِ الْقَبْرِ » : « از عذاب قبر ٬ پناه داده می شود »^۱
۲ - به طور کامل و صحیح انجام دادن رکوع : امام باقر (ع) فرمودند : « کسی که رکوع نمازش را کامل انجام دهد ٬ وحشت قبر به او نمی رسد . »^۲
۳ - صدقه دادن : رسول اکرم (ص) فرمودند : « بر میت ساعتی سخت تر از شب اول قبر نیست ٬ پس رحم نمایید به مردگان خود با صدقه دادن . »
۴ - نماز وحشت خواندن برای مرده
۵ - حج : امام صادق (ع) فرمودند : « کسی که چهار بار ٬حج انجام دهد ٬ هرگز فشار قبر به او نرسد . »^۳
۶ - مردن در جمعه : مردن بین ظهر پنجشنبه تا ظهر جمعه ٬ موجب رفع فشار قبر می گردد ٬ و طبق بعضی روایات ٬ امام صادق (ع) فرمودن : « کسی که در روز جمعه بمیرد برای او برات آزادی از فشار قبر مقرّر می شود . »^۴
۷ - نهادن دو چوب تر همراه میت : مستحب موکد است ٬ دو چوب تر و تازه ( دو شاخه درخت را بگیرند و برگهایش را از آن جدا نمایند ٬ هر یک از آن به اندازه یک ذراع یعنی از آرنج تا سر انگشتان باشد و اگر کوتاهتر باشد هم مانعی ندارد .) یکی از آن دو چوب را در جانب راست از گلوگاه تا هر جا که رسید چسبیده به بدن بگذارند ٬ و دیگری را در جانب چپ ٬ روی پیراهن زیر روپوش به همان ترتیب بگذارند ٬ و ظاهر این است که هر گونه بگذارند ایرادی ندارد. و مستحب است ٬ این دو چوب تازه از درخت خرما باشد ٬ اگر نبود از درخت سدر ٬ و اگر نبود از درخت بید ٬ و اگر نبود از درخت انار ٬ و اگر نبود ٬ هرگونه چوب تر و تازه ٬ کافی است . و مستحب است ٬ نام میت و اینکه او به یکتایی خدا و رسالت محمد (ص) و امامت امامان (ع) گاهی می دهد ٬ در آن دو چوب نوشته شود . ^۵ زراره می گوید : به امام باقر (ع) عرض کردم : « چرا چوب تازه همراه میت قرار داده می شود ؟ » فرمودند : « زیرا همین دو چوب تازه ٬ عذاب و حساب قبر را تا مدتی که خشک نشده اند ٬ دور می کند .» سپس در پایان فرمودند : « به خواست خدا ٬ پس از آنکه آن دو چوب خشک شدند ٬ غذاب و حساب قبر به سراغ میت نمی رود .»^۶
نظیر این سوال ٬ از امام صادق (ع) شد ٬ و آن حضرت همان جواب فوق را داد.^۷
روایت شده که : « رسول خدا (ص) از کنار قبری عبور کرد و دریافت که صاحبش را عذاب می کنند ٬ چوب تازه ای خواست و آن را دو نصف کرد ٬ یکی از آنها را در ناحیه ی بالای سر قبر ٬ و دیگری را در ناحیه ی پا بر قبر او فرو کرد و فرمودند : تا هنگامی که این دو چوب تازه اند ٬ عذاب او کاهش می یابد . »^۸
در روایت دیگر آمده : « حضرت آدم (ع) وصیت کرد که دو چوب تازه ٬ در میان کفنش بگذارند تا اُنس داشته باشد این سنت بین پیامبران ٬ معمول بود و در زمان جاهلیت ٬ ترک شد ٬ پیامبر اسلام (ص) دوباره آن را زنده کرد . »^۹
۸ - ریختن آب ٬ روی قبر : مستحب است ٬ پس از آنکه میت به خاک سپرده شد ٬ شخصی رو به قبله بایستد و از ناحیه ی بالای سر میت تا روبروی  پای او آب بپاشد و سپس از آنجا تا بالای سر او بپاشد و اگر آب زیاد آمد ٬ به وسط قبربپاشد ٬ چنان که این مطلب از امام کاظم (ع) نقل شده است .^۱۰ بعید نیست که پاشیدن آب ٬ بر روی قبر تا ۴۰ روز یا ۴۰ ماه ٬ مستحب است .^۱۱پیامبر (ص) دستور می داد ٬ روی قبر ٬ آب بپاشیدند . و این سنت در زمان رسول خدا ٬ عمل می شد . ^۱۲ محدّث قمی (رحمة الله ) می گوید : « پاشیدن آب ٬ روی قبر در هر وقت ٬ نیکو است . » ^۱۳ امام صادق (ع) درباره پاشیدن آب بر روی قبر فرمودند : « تا وقتی که رطوبت آب روی خاک قبر است ٬ عذاب قبر از میت دور می گردد. » ^۱۴ لازم به ذکر است که : مردم به این کار استحبابی ٬ خوب عمل می کنند ٬ چون هر عصر پنجشنبه که به زیارت اهل قبور می روند سنگ قبر و حتی تمام روی قبر را با آب یا گلاب می شویند.
۹ - خواندن بعضی از سوره های قرآن : امام علی (ع) فرمودند : « کسی که هر جمعه ٬ سوره ی نساء را بخواند ٬ از فشار قبر در امان باشد . » ^۱۵ امام صادق (ع) فرمودند : « سوره ی یاسین ٬ قلب قرآن است ٬ هرکس آن را قبل از غروب بخواند از فشار قبر ٬ ایمن باشد . »^۱۶ همچنین کسی که به خواندن سوره ی « زُخْرف » مداومت کند ٬ خداوند او را در قبرش ٬ از فشار قبر و جانوران زمین ٬ ایمن گرداند . ^۱۷پیامبر (ص) فرمودند : « کسی که هنگام خواب ٬ سوره ی تکاثر را بخواند ٬ از سختی قبر ایمن گردد . » ^۱۸ امام صادق (ع)  فرمودند : « کسی که سوره ی  ((ن وَ الْقَلَم)) را در نماز واجب یا نافله بخواند ٬ او را از فشار قبر ٬ پناه دهد . » ^۱۹ و خواندن بعضی از دعاها نیز دارای این اثر خواهد بود که در کتابهای دعا ذکر شده است .^۲۰
۱۰ - آن که در هر روزی ده مرتبه « اَعْدَدْتُ لِکُلِّ هَوْلٍ لا اِلهَ الّا الله » تا آخر بخواند که در سفینة البحار ٬ ماده قبر موجود است . هرکس این دعا را بخواند حق تعالی چهار هزار گناه کبیره او را بیامرزد و از سکرات مرگ و فشار قبر و صد هزار هول قیامت نجات دهد و از شر شیطان و لشکرهای او محفوظ گردد و غم و اندوهش زایل شود .
۱۱ - آنکه دفن شود در نجف الاشرف و کربلا ٬ زیرا که از خواصّ آن تربت شریف آن است که ساقط می شود عذاب قبر و حساب منکر و نکیر از کسی که در آن مدفون شود .^۲۱
۱۲ - آنکه روز اول رجب ده رکعت نماز بخواند و در هر رکعت یک مرتبه حمد و سه مرتبه توحید ٬ تا محفوظ بماند از فتنه ی قبر و عذاب روز قیامت . و در شب اول رجب بعد از نماز مغرب بیست رکعت به حمد و توحید خواندن برای رفع عذاب قبر نافع است .^۲۲
۱۳ - آنکه چهار روز از ماه رجب روزه بگیرد^۲۳  و همچنین روزه گرفتن دوازده روز از شعبان .^۲۴
۱۴- از چیزهایی که باعث نجات از عذاب قبر است خواندن سوره ی « تَبارَکَ الْمُلک » بالای قبر میت است ٬ چنان که قطب راوندی از ابن عباس نقل کرده که : مردی رو به روی قبری خیمه ای زد و ندانست که آن قبر است و سوره ی « تَبارَکَ الْمُلک »را خواند ٬ پس شنید صیحه زننده ای را که گفت : این سوره نجات دهنده است. این مطلب را به حضرت رسول (ص) کرد . آن حضرت فرمودند : آن سوره نجات دهنده است از عذاب قبر . ^۲۵ شیخ کلینی از حضرت امام محمد باقر (ع) روایت کرده که فرمودند : « سوره ی ملک ٬ مانعه است ٬ یعنی منع می کند از عذاب قبر .^۲۶
۱۵ - از « دعوات رواندی » نقل شده که حضرت رسول (ص) فرمودند : وقتی جنازه ای دفن شد هر که نزد قبر او سه مرتبه بگوید : « اَللّهُمَّ اِنّی اَسْاَلُکَ بِحَقِّ مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ اَنْ لا تُعَذِّبَ هذا الْمَیِّتَ » حق تعالی عذاب را از او بردارد تا روزی که در صور دمیده شود .^۲۷
۱۶ - شیخ طوسی در « مصباح المتهجّد » از حضرت رسول (ص) روایت کرده که هر که در شب جمعه دو رکعت نماز بخواند ٬ در هر رکعت حمد و پانزده مرتبه « اذّا زلزلت » ٬حق تعالی او را از عذاب قبر و از هول های روز قیامت ایمن گرداند.^۲۸
۱۷ - و نیز از برای عذاب قبر نافع است ٬ سی رکعت نماز خواندن در شب نیمه ی رجب که در هر رکعت یک مرتبه حمد و ده مرتبه توحید.^۲۹ و همچنین در شب شانزدهم و شب هفدهم رجب .^۳۰ و نیز در شب اول شعبان صد رکعت نماز بخواند به حمد و توحید چون از نماز فارغ شود پنجاه مرتبه « توحید » بخواند . و در شب بیست و چهارم شعبان دو رکعت نماز بخواند در هر رکعت حمد یک مرتبه و « اذا جاءَ نَصْرُ اللهِ » ده مرتبه. و در روز نیمه ی رجب نیز پنجاه رکعت نماز به حمد و توحید و فلق و ناس وارد است که برای رفع عذاب قبر نافع است. همچنین در شب عاشورا .
۱۸ - شهادت در راه خدا : امام صادق (ع) می فرمایند : «شهیدان همان ضربه ای را که در راه خدا خورده اند برای ایشان کافی است .»^۳۱

_{۱) بحار - ج۸۷ - ص۱۶۱     ۲) همان- ج۸۵ -ص۱۰۷      ۳) خصال صدوق - ج۱ - ص۱۴۶ ٬ بحار ج ۹۹ - ص۲۰
۴) المحاسن البرقی - ص۶۰ ٬ بحار - ج۶ - ص۱۳۰        ۵) عروة الوثقی - ص۱۳۳ ٬ فروع کافی - ج۳ - ص ۱۵۱ تا ۱۵۳
۶) فروع کافی - ج۳ - ص۱۵۲         ۷) همان ٬ ص۱۵۳        ۸) عروة الوثقی - ص۱۳۳      ۹ ) همان مدرک
۱۰) فروع کافی - ج۳ - ص۱۹۹     ۱۱) عروة الوثقی - ص۱۴۴      ۱۲)فروع کافی- ج۳ - ص۲۰۰ ٬ علل الشرایع- ص۳۰۷
۱۳)سفینة البحار -ج۲ -ص۳۹۷     ۱۴)فروع کافی -ج۳ -ص۲۰۰      ۱۵) ثواب الاعمال- ص ۲۳۵     ۱۶) همان - ص۲۵۰
۱۷) ثواب الاعمال - ص۲۴۳         ۱۸) سفینة البحار - ماده قبر         ۱۹) همان     ۲۰) برزخ در چند قدمی ما - ص ۱۲۵
۲۱) ارشاد القلوب - ج۲ -ص۳۴۷     ۲۲)اقبال الاعمال - ص ۱۲۰     ۲۳) اقبال الاعمال - ص۱۲۹
۲۴) امالی شیخ صدوق - ص ۷۶ - مجلس هفتم - حدیث ۴۳
۲۵)مستدرک الوسائل - ج۱ -ص ۳۰۱  ٬ بحارالانوار - ج ۸۲ - ص ۶۴        ۲۶) کافی - ج۲ - ص ۶۳۳
۲۷)سفینة البحار - ج۴ -ذیل کلمه «قبر»      ۲۸) مصباح المتهجّد -ص ۲۶۰ - چاپ بیروت 
۲۹) اقبال الاعمال - ص۱۵۷ - چاپ بیروت         ۳۰) همان ماخذ - ص ۱۷۰ و ۱۷۱
۳۱) سفینة البحار - ماده قبر  ٬ منازل الاخره - ص۳۸   ٬ مستدرک - ج۱ -ص۳۴۰  ٬ بحار- ج۶ -باب قبر}